Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych niepełnosprawność definiuje w sposób następujący:
"niepełnosprawność to trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodująca niezdolność do pracy".
W odniesieniu do osób, które ukończyły 16 rok życia wyróżnia się następujące stopnie niepełnosprawności:
• znaczny,
• umiarkowany,
• lekki.
• znaczny,
• umiarkowany,
• lekki.
Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.
Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mającą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację.
Zaliczenie do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie wyklucza możliwości zatrudnienia u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadkach:
• przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej,
• zatrudnienia w formie telepracy.
• przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej,
• zatrudnienia w formie telepracy.
W przypadku osób, które nie ukończyły 16 roku życia orzeka się o niepełnosprawności:
Orzeka się o niej wówczas, jeżeli osoba, o której mowa ma naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia jej całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
Orzeka się o niej wówczas, jeżeli osoba, o której mowa ma naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia jej całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
Orzeczenia równoznaczne:
Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ustalone na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) o:
• całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• niezdolności do samodzielnej egzystencji jest traktowane na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• całkowitej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
• częściowej niezdolności do pracy oraz celowości przekwalifikowania jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.
• całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• niezdolności do samodzielnej egzystencji jest traktowane na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• całkowitej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
• częściowej niezdolności do pracy oraz celowości przekwalifikowania jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.
Osoby, które przed 1 stycznia 1998 roku zostały zaliczone do jednej z grup inwalidów, są osobami niepełnosprawnymi, jeżeli przed tą datą orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów nie utraciło mocy.
Orzeczenie o zaliczeniu do:
• I grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• II grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
• III grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.
Osoby o stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się za niepełnosprawne, z tym że:
• osoby, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, traktuje się jako zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności,
• pozostałe osoby traktuje się jako zaliczone do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
• osoby, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, traktuje się jako zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności,
• pozostałe osoby traktuje się jako zaliczone do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Ważne orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidztwa, wydane przed 1 stycznia 1998 r. przez komisje lekarskie podległe MON lub MSWiA na podstawie odrębnych przepisów dotyczących niezdolności do służby, przekłada się na następujące stopnie niepełnosprawności:
• orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidztwa traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• orzeczenie o zaliczeniu do II grupy inwalidztwa traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
• orzeczenie o zaliczeniu do III grupy inwalidztwa w związku ze służbą z jednoczesnym orzeczeniem inwalidztwa III grupy z ogólnego stanu zdrowia traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.
Natomiast orzeczenie ustalające inwalidztwo III grupy wyłącznie z tytułu niezdolności do służby oznacza zdolność do pracy poza służbą, a zatem posiadaczy tych orzeczeń nie traktuje się jako osoby niepełnosprawne.
Orzeczenia komisji lekarskich podległych MON i MSWiA wydane po 1 stycznia 1998 roku nie stanowią podstawy do zaliczenia osób, których orzeczenia te dotyczą, do osób niepełnosprawnych w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych.
• orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidztwa traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• orzeczenie o zaliczeniu do II grupy inwalidztwa traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
• orzeczenie o zaliczeniu do III grupy inwalidztwa w związku ze służbą z jednoczesnym orzeczeniem inwalidztwa III grupy z ogólnego stanu zdrowia traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.
Natomiast orzeczenie ustalające inwalidztwo III grupy wyłącznie z tytułu niezdolności do służby oznacza zdolność do pracy poza służbą, a zatem posiadaczy tych orzeczeń nie traktuje się jako osoby niepełnosprawne.
Orzeczenia komisji lekarskich podległych MON i MSWiA wydane po 1 stycznia 1998 roku nie stanowią podstawy do zaliczenia osób, których orzeczenia te dotyczą, do osób niepełnosprawnych w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych.
Uwaga:
Osoby posiadające ważne orzeczenia o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów, niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym lub orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, mogą składać do zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawności i wskazań, dla celów korzystania z ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów.
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Symbole przyczyny niepełnosprawności oznacza się następująco:
01-U - upośledzenie umysłowe,
02-P - choroby psychiczne,
03-L - zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu,
04-O - choroby narządu wzroku,
05-R - upośledzenie narządu ruchu,
06-E - epilepsja,
07-S - choroby układu oddechowego i krążenia,
08-T - choroby układu pokarmowego,
09-M - choroby układu moczowo-płciowego,
10-N - choroby neurologiczne,
11-I - inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego,
12-C - całościowe zaburzenia rozwojowe.
02-P - choroby psychiczne,
03-L - zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu,
04-O - choroby narządu wzroku,
05-R - upośledzenie narządu ruchu,
06-E - epilepsja,
07-S - choroby układu oddechowego i krążenia,
08-T - choroby układu pokarmowego,
09-M - choroby układu moczowo-płciowego,
10-N - choroby neurologiczne,
11-I - inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego,
12-C - całościowe zaburzenia rozwojowe.
Orzeczenie może zawierać więcej niż jeden symbol przyczyny niepełnosprawności, nie więcej niż trzy symbole schorzeń, które w porównywalnym stopniu wpływają na zaburzenie funkcji organizmu.
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Systemy orzecznictwa
Obecnie obowiązują dwa główne systemy orzecznictwa.
Są one regulowane odrębnymi aktami prawnymi i prowadzone przez różne instytucje.
• Orzecznictwo do celów rentowych. Prowadzą je lekarze orzecznicy ZUS oraz komisje lekarskie ZUS.
Rolnicy i ich rodziny podlegają lekarzom rzeczoznawcom i komisjom lekarskim KRUS.
Służby mundurowe (policjanci, żołnierze, celnicy) i ich rodziny podlegają komisjom lekarskim MON lub MSWiA.
Rolnicy i ich rodziny podlegają lekarzom rzeczoznawcom i komisjom lekarskim KRUS.
Służby mundurowe (policjanci, żołnierze, celnicy) i ich rodziny podlegają komisjom lekarskim MON lub MSWiA.
• Orzecznictwo do celów pozarentowych. Jest ono realizowane przez powiatowe i miejskie (pierwsza instancja) oraz wojewódzkie (druga instancja) zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Orzekanie o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności
O niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności orzekają zespoły orzekające o niepełnosprawności:
• powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności - jako pierwsza instancja.
Powiatowy zespół działający w mieście na prawach powiatu może być nazwany "miejskim zespołem do spraw orzekania o niepełnosprawności".
• wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności - jako druga instancja.
• powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności - jako pierwsza instancja.
Powiatowy zespół działający w mieście na prawach powiatu może być nazwany "miejskim zespołem do spraw orzekania o niepełnosprawności".
• wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności - jako druga instancja.
Rodzaje orzeczeń
Powiatowe zespoły i wojewódzkie zespoły wydają odpowiednio orzeczenia o:
• niepełnosprawności osób, które nie ukończyły 16 roku życia,
• stopniu niepełnosprawności osób, które ukończyły 16 rok życia,
• wskazaniach do ulg i uprawnień osób posiadających orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy.
• niepełnosprawności osób, które nie ukończyły 16 roku życia,
• stopniu niepełnosprawności osób, które ukończyły 16 rok życia,
• wskazaniach do ulg i uprawnień osób posiadających orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy.
Zawartość orzeczenia
W orzeczeniu powiatowego zespołu, poza ustaleniem niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, powinny być zawarte wskazania dotyczące w szczególności:
• odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby,
• szkolenia, w tym specjalistycznego,
• zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej,
• uczestnictwa w terapii zajęciowej,
• konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby,
• korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki,
• konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,
• konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji,
• spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.).
• odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby,
• szkolenia, w tym specjalistycznego,
• zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej,
• uczestnictwa w terapii zajęciowej,
• konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby,
• korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki,
• konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,
• konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji,
• spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.).
Wszczęcie postępowania i miejsce załatwiania sprawy
Powiatowe zespoły orzekają na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego albo, za ich zgodą, na wniosek ośrodka pomocy społecznej.
Do wniosku o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, dołącza się dokumentację medyczną, w tym zaświadczenie lekarskie wydane nie wcześniej niż na 30 dni przed dniem złożenia wniosku, oraz inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.
Do wniosku o wydanie orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień dołącza się posiadaną przez osobę zainteresowaną dokumentację medyczną, orzeczenie o inwalidztwie lub niezdolności do pracy oraz inne posiadane dokumenty, mogące mieć wpływ na ustalenie wskazań do ulg i uprawnień.
Do czasu wydania orzeczenia o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności oraz o wskazaniach do ulg i uprawnień, osoba zainteresowana lub przedstawiciel ustawowy może wycofać wniosek o wydanie orzeczenia. Wycofanie wniosku nie wymaga uzasadnienia.
Właściwość miejscową powiatowego i wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności ustala się według miejsca stałego pobytu w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych.
Właściwość miejscową zespołu orzekającego o niepełnosprawności ustala się według miejsca pobytu w przypadku osób:
• bezdomnych,
• przebywających poza miejscem stałego pobytu ponad dwa miesiące ze względów zdrowotnych lub rodzinnych,
• przebywających w zakładach karnych i poprawczych,
• przebywających w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej.
Zasady orzekania
Przy orzekaniu o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia (dziecko), bierze się pod uwagę:
• zaświadczenie lekarskie zawierające opis stanu zdrowia, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się dziecko, oraz inne posiadane dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności,
• ocenę stanu zdrowia wystawioną przez lekarza - przewodniczącego składu orzekającego, zawierającą opis przebiegu choroby zasadniczej oraz wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, opis badania przedmiotowego, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących oraz rokowania odnośnie do przebiegu choroby, a także ograniczenia w funkcjonowaniu występujące w życiu codziennym w porównaniu do dzieci z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną właściwą dla wieku dziecka,
• możliwość poprawy zaburzonej funkcji organizmu poprzez zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki techniczne, środki pomocnicze lub inne działania.
• zaświadczenie lekarskie zawierające opis stanu zdrowia, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się dziecko, oraz inne posiadane dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności,
• ocenę stanu zdrowia wystawioną przez lekarza - przewodniczącego składu orzekającego, zawierającą opis przebiegu choroby zasadniczej oraz wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, opis badania przedmiotowego, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących oraz rokowania odnośnie do przebiegu choroby, a także ograniczenia w funkcjonowaniu występujące w życiu codziennym w porównaniu do dzieci z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną właściwą dla wieku dziecka,
• możliwość poprawy zaburzonej funkcji organizmu poprzez zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki techniczne, środki pomocnicze lub inne działania.
Przy ocenie konieczności korzystania przez dziecko z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, bierze się pod uwagę, czy występuje ograniczenie lub brak zdolności do wykonywania czynności stosownie do wieku, płci i środowiska, które uniemożliwią osiągnięcie niezależności fizycznej.
Przy ocenie konieczności korzystania przez dziecko z prawa do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju, bierze się pod uwagę rodzaj niepełnosprawności, w szczególności, czy dziecko porusza się na wózku inwalidzkim, jest leżące, ma znaczne ograniczenia w przyjmowaniu pokarmów i innych czynności fizjologicznych.
Przy ocenie obniżonej sprawności ruchowej dziecka (niezbędnej do korzystania z ulg wynikających z ustawy Prawo o ruchu drogowym), bierze się pod uwagę, czy niepełnosprawność powoduje ograniczenia w samodzielnym poruszaniu się i przemieszczaniu.
Przy orzekaniu o stopniu niepełnosprawności osoby, która ukończyła 16 rok życia, bierze się pod uwagę:
• zaświadczenie lekarskie zawierające opis stanu zdrowia, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących potwierdzone aktualnymi wynikami badań diagnostycznych, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba zainteresowana, oraz inne posiadane dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie stopnia niepełnosprawności,
• ocenę stanu zdrowia wystawioną przez lekarza - przewodniczącego składu orzekającego, zawierającą opis przebiegu choroby zasadniczej oraz wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, opis badania przedmiotowego, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących oraz rokowania odnośnie do przebiegu choroby,
• wiek, płeć, wykształcenie, zawód i posiadane kwalifikacje,
• możliwość całkowitego lub częściowego przywrócenia zdolności do wykonywania dotychczasowego lub innego zatrudnienia - poprzez leczenie, rehabilitację lub przekwalifikowanie zawodowe,
• ograniczenia występujące w samodzielnej egzystencji i uczestnictwie w życiu społecznym,
• możliwość poprawy funkcjonowania osoby zainteresowanej w samodzielnej egzystencji oraz w pełnieniu ról społecznych - poprzez leczenie, rehabilitację, zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, środki techniczne, usługi opiekuńcze lub inne działania.
• zaświadczenie lekarskie zawierające opis stanu zdrowia, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących potwierdzone aktualnymi wynikami badań diagnostycznych, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba zainteresowana, oraz inne posiadane dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie stopnia niepełnosprawności,
• ocenę stanu zdrowia wystawioną przez lekarza - przewodniczącego składu orzekającego, zawierającą opis przebiegu choroby zasadniczej oraz wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, opis badania przedmiotowego, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących oraz rokowania odnośnie do przebiegu choroby,
• wiek, płeć, wykształcenie, zawód i posiadane kwalifikacje,
• możliwość całkowitego lub częściowego przywrócenia zdolności do wykonywania dotychczasowego lub innego zatrudnienia - poprzez leczenie, rehabilitację lub przekwalifikowanie zawodowe,
• ograniczenia występujące w samodzielnej egzystencji i uczestnictwie w życiu społecznym,
• możliwość poprawy funkcjonowania osoby zainteresowanej w samodzielnej egzystencji oraz w pełnieniu ról społecznych - poprzez leczenie, rehabilitację, zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, środki techniczne, usługi opiekuńcze lub inne działania.
Przy orzekaniu o wskazaniach do ulg i uprawnień bierze się pod uwagę:
• orzeczenie o inwalidztwie lub niezdolności do pracy wydane na podstawie odrębnych przepisów oraz posiadaną dokumentację medyczną mogącą mieć wpływ na określanie wskazań oraz zakresu i rodzaju ograniczeń uprawniających do ulg i uprawnień,
• ocenę aktualnego stanu zdrowia wystawioną przez lekarza - członka powiatowego zespołu,
• zakres i rodzaj ograniczeń spowodowany naruszoną sprawnością organizmu.
• orzeczenie o inwalidztwie lub niezdolności do pracy wydane na podstawie odrębnych przepisów oraz posiadaną dokumentację medyczną mogącą mieć wpływ na określanie wskazań oraz zakresu i rodzaju ograniczeń uprawniających do ulg i uprawnień,
• ocenę aktualnego stanu zdrowia wystawioną przez lekarza - członka powiatowego zespołu,
• zakres i rodzaj ograniczeń spowodowany naruszoną sprawnością organizmu.
Przy ocenie zdolności do wykonywania zatrudnienia osoby zainteresowanej, która nie była dotychczas zatrudniona, bierze się pod uwagę, czy i jakie zatrudnienie mogłaby podjąć przy uwzględnieniu jej wykształcenia, zawodu i posiadanych kwalifikacji.
Przy ocenie zdolności osoby zainteresowanej do zatrudnienia na stanowisku pracy przystosowanym do potrzeb osoby niepełnosprawnej (stanowisko pracy, które jest oprzyrządowane i dostosowane odpowiednio do potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności), bierze się pod uwagę, czy osoba ta może być zatrudniona tylko w tych warunkach.
Przy ocenie zdolności do kontynuowania zatrudnienia osoby zainteresowanej, która utraciła zdolność do zatrudnienia na dotychczasowym stanowisku, bierze się pod uwagę zachowane przez tę osobę, mimo naruszonej sprawności organizmu, możliwości do zatrudnienia po przekwalifikowaniu lub przeszkoleniu zawodowym.
Przy ocenie konieczności korzystania przez osobę zainteresowaną z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, bierze się pod uwagę, czy występuje ograniczenie lub brak zdolności do wykonywania czynności stosownie do wieku, płci i środowiska, które uniemożliwia osiągnięcie niezależności ekonomicznej lub fizycznej.
Przy ocenie konieczności korzystania przez osobę zainteresowaną z ulg i uprawnień, bierze się pod uwagę, czy naruszenie sprawności organizmu stanowi utrudnienie w funkcjonowaniu osoby, które uzasadnia korzystanie z odpowiedniego zakresu i rodzaju ulg i uprawnień przysługujących na podstawie odrębnych przepisów.
- Przy ocenie konieczności korzystania przez osobę zainteresowaną z uczestnictwa w terapii zajęciowej, przez co rozumie się rehabilitację w warsztacie terapii zajęciowej, bierze się pod uwagę, czy upośledzenie organizmu uniemożliwia podjęcie zatrudnienia, z tym że w przypadku osób upośledzonych umysłowo i psychicznie chorych przyjmuje się, że taki stan odpowiada orzeczeniu o co najmniej umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
- Przy ocenie konieczności korzystania przez osobę zainteresowaną z prawa do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju, bierze się pod uwagę rodzaj niepełnosprawności, w szczególności, czy osoba porusza się na wózku inwalidzkim, jest leżąca, ma znaczne ograniczenia w przyjmowaniu pokarmów i innych czynnościach fizjologicznych.
- Przy ocenie obniżonej sprawności ruchowej, niezbędnej do korzystania z ulg wynikających z ustawy Prawo o ruchu drogowym, bierze się pod uwagę, czy niepełnosprawność powoduje ograniczenia w samodzielnym poruszaniu się i przemieszczaniu.
Przy kwalifikowaniu osoby, która ukończyła 16 rok życia do znacznego, umiarkowanego i lekkiego stopnia niepełnosprawności bierze się pod uwagę zakres naruszenia sprawności organizmu spowodowany przez:
1) upośledzenie umysłowe począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym;
2) choroby psychiczne, w tym:
• zaburzenia psychotyczne,
• zaburzenia nastroju począwszy od zaburzeń o umiarkowanym stopniu nasilenia,
• utrwalone zaburzenia lękowe o znacznym stopniu nasilenia,
• zespoły otępienne;
3) zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, w tym:
• trwałe uszkodzenie czynności ruchowej jednego lub obu fałdów głosowych,
• częściowa lub całkowita utrata krtani z rożnych przyczyn,
• zaburzenia mowy spowodowane uszkodzeniem mózgu - wyższych ośrodków mowy,
• głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego;
4) choroby narządu wzroku, w tym wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 0,3 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni;
5) upośledzenia narządu ruchu, w tym:
• wady wrodzone i rozwojowe narządu ruchu,
• układowe choroby tkanki łącznej w zależności od okresu choroby i stopnia wydolności czynnościowej,
• zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem stawów kręgosłupa w zależności od stopnia wydolności czynnościowej,
• choroby zwyrodnieniowe stawów w zależności od stopnia uszkodzenia stawu,
• choroby kości i chrząstek z upośledzeniem wydolności czynnościowej,
• nowotwory narządu ruchu,
• zmiany pourazowe w zależności od stopnia uszkodzenia i możliwości kompensacyjnych;
6) epilepsja w postaci nawracających napadów padaczkowych spowodowanych różnymi czynnikami etiologicznymi lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi;
7) choroby układu oddechowego i krążenia, w tym:
• przewlekłe obturacyjne i ograniczające, zakaźne choroby płuc prowadzące do niewydolności oddechowej,
• nowotwory płuc i opłucnej, prowadzące do niewydolności oddechowej,
• wrodzone i nabyte wady serca, choroba niedokrwienna serca, kardiomiopatie, zaburzenia rytmu serca z zaburzeniami hemodynamicznymi kwalifikującymi co najmniej do II stopnia niewydolności serca według Klasyfikacji NYHA,
• nadciśnienie tętnicze z powikłaniami narządowymi,
• miażdżycę zarostową tętnic kończyn dolnych począwszy od II stopnia niedokrwienia kończyn według Klasyfikacji Fontaine'a,
• niewydolność żył głębokich z powikłaniami pod postacią zapaleń i długotrwałych owrzodzeń;
8) choroby układu pokarmowego, w tym:
• choroby przełyku powodujące długotrwałe zaburzenia jego funkcji,
• stany po resekcji żołądka z rożnych przyczyn z licznymi powikłaniami,
• przewlekłe choroby jelit o różnej etiologii, powikłane zespołem złego wchłaniania,
• przewlekłe choroby wątroby o różnej etiologii w okresie niewydolności wątroby,
• przewlekłe zapalenie trzustki wymagające długotrwałej farmakoterapii,
• nowotwory układu pokarmowego;
9) choroby układu moczowo-płciowego, w tym:
• zaburzenia czynności dróg moczowych prowadzące do niewydolności nerek,
• choroby nerek o różnej etiologii prowadzące do ostrej lub przewlekłej mocznicy,
• wielotorbielowate zwyrodnienie nerek typu dorosłych,
• nowotwory złośliwe układu moczowego i narządów płciowych;
10) choroby neurologiczne, w tym:
• naczyniopochodny udar mózgu przemijający, odwracalny, dokonany, prowadzący do okresowych lub trwałych deficytów neurologicznych o różnym stopniu nasilenia,
• guzy centralnego układu nerwowego w zależności od typu, stopnia złośliwości, lokalizacji i powstałych deficytów neurologicznych,
• pourazowa cerebrastenia i encefalopatia,
• choroby zapalne ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego prowadzące do trwałych deficytów neurologicznych,
• choroby układu pozapiramidowego w zależności od stwierdzanych objawów neurologicznych,
• choroby rdzenia kręgowego,
• uszkodzenia nerwów czaszkowych i obwodowych o rożnej etiologii;
11) inne, w tym:
• choroby narządów wydzielania wewnętrznego o różnej etiologii, wywołane nadmiernym wydzielaniem lub niedoborem hormonów w zależności od stopnia wyrównania lub obecności powikłań narządowych, pomimo optymalnego leczenia,
• choroby zakaźne lub zespoły nabytego upośledzenia odporności w zależności od fazy zakażenia,
• przewlekłe wielonarządowe choroby odzwierzęce w II i III okresie choroby zależnie od zmian narządowych,
• choroby układu krwiotwórczego o różnej etiologii w zależności od patologicznych zmian linii komórkowych szpiku w procesie hemopoezy,
• znacznego stopnia zeszpecenia powodujące stałe ograniczenia w kontaktach międzyludzkich, jak i pracy zawodowej;
12) całościowe zaburzenia rozwojowe (całościowe zaburzenia rozwojowe powodujące znaczne zaburzenia interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz nasilone stereotypie zachowań, zainteresowań i aktywności).
1) upośledzenie umysłowe począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym;
2) choroby psychiczne, w tym:
• zaburzenia psychotyczne,
• zaburzenia nastroju począwszy od zaburzeń o umiarkowanym stopniu nasilenia,
• utrwalone zaburzenia lękowe o znacznym stopniu nasilenia,
• zespoły otępienne;
3) zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, w tym:
• trwałe uszkodzenie czynności ruchowej jednego lub obu fałdów głosowych,
• częściowa lub całkowita utrata krtani z rożnych przyczyn,
• zaburzenia mowy spowodowane uszkodzeniem mózgu - wyższych ośrodków mowy,
• głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego;
4) choroby narządu wzroku, w tym wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 0,3 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni;
5) upośledzenia narządu ruchu, w tym:
• wady wrodzone i rozwojowe narządu ruchu,
• układowe choroby tkanki łącznej w zależności od okresu choroby i stopnia wydolności czynnościowej,
• zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem stawów kręgosłupa w zależności od stopnia wydolności czynnościowej,
• choroby zwyrodnieniowe stawów w zależności od stopnia uszkodzenia stawu,
• choroby kości i chrząstek z upośledzeniem wydolności czynnościowej,
• nowotwory narządu ruchu,
• zmiany pourazowe w zależności od stopnia uszkodzenia i możliwości kompensacyjnych;
6) epilepsja w postaci nawracających napadów padaczkowych spowodowanych różnymi czynnikami etiologicznymi lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi;
7) choroby układu oddechowego i krążenia, w tym:
• przewlekłe obturacyjne i ograniczające, zakaźne choroby płuc prowadzące do niewydolności oddechowej,
• nowotwory płuc i opłucnej, prowadzące do niewydolności oddechowej,
• wrodzone i nabyte wady serca, choroba niedokrwienna serca, kardiomiopatie, zaburzenia rytmu serca z zaburzeniami hemodynamicznymi kwalifikującymi co najmniej do II stopnia niewydolności serca według Klasyfikacji NYHA,
• nadciśnienie tętnicze z powikłaniami narządowymi,
• miażdżycę zarostową tętnic kończyn dolnych począwszy od II stopnia niedokrwienia kończyn według Klasyfikacji Fontaine'a,
• niewydolność żył głębokich z powikłaniami pod postacią zapaleń i długotrwałych owrzodzeń;
8) choroby układu pokarmowego, w tym:
• choroby przełyku powodujące długotrwałe zaburzenia jego funkcji,
• stany po resekcji żołądka z rożnych przyczyn z licznymi powikłaniami,
• przewlekłe choroby jelit o różnej etiologii, powikłane zespołem złego wchłaniania,
• przewlekłe choroby wątroby o różnej etiologii w okresie niewydolności wątroby,
• przewlekłe zapalenie trzustki wymagające długotrwałej farmakoterapii,
• nowotwory układu pokarmowego;
9) choroby układu moczowo-płciowego, w tym:
• zaburzenia czynności dróg moczowych prowadzące do niewydolności nerek,
• choroby nerek o różnej etiologii prowadzące do ostrej lub przewlekłej mocznicy,
• wielotorbielowate zwyrodnienie nerek typu dorosłych,
• nowotwory złośliwe układu moczowego i narządów płciowych;
10) choroby neurologiczne, w tym:
• naczyniopochodny udar mózgu przemijający, odwracalny, dokonany, prowadzący do okresowych lub trwałych deficytów neurologicznych o różnym stopniu nasilenia,
• guzy centralnego układu nerwowego w zależności od typu, stopnia złośliwości, lokalizacji i powstałych deficytów neurologicznych,
• pourazowa cerebrastenia i encefalopatia,
• choroby zapalne ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego prowadzące do trwałych deficytów neurologicznych,
• choroby układu pozapiramidowego w zależności od stwierdzanych objawów neurologicznych,
• choroby rdzenia kręgowego,
• uszkodzenia nerwów czaszkowych i obwodowych o rożnej etiologii;
11) inne, w tym:
• choroby narządów wydzielania wewnętrznego o różnej etiologii, wywołane nadmiernym wydzielaniem lub niedoborem hormonów w zależności od stopnia wyrównania lub obecności powikłań narządowych, pomimo optymalnego leczenia,
• choroby zakaźne lub zespoły nabytego upośledzenia odporności w zależności od fazy zakażenia,
• przewlekłe wielonarządowe choroby odzwierzęce w II i III okresie choroby zależnie od zmian narządowych,
• choroby układu krwiotwórczego o różnej etiologii w zależności od patologicznych zmian linii komórkowych szpiku w procesie hemopoezy,
• znacznego stopnia zeszpecenia powodujące stałe ograniczenia w kontaktach międzyludzkich, jak i pracy zawodowej;
12) całościowe zaburzenia rozwojowe (całościowe zaburzenia rozwojowe powodujące znaczne zaburzenia interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz nasilone stereotypie zachowań, zainteresowań i aktywności).
Oceny niepełnosprawności u osoby w wieku do 16 roku życia (dziecko), dokonuje się na podstawie następujących kryteriów:
• przewidywanego okresu trwania upośledzenia stanu zdrowia z powodu stanów chorobowych przekraczającego 12 miesięcy,
• niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, albo
• znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.
• przewidywanego okresu trwania upośledzenia stanu zdrowia z powodu stanów chorobowych przekraczającego 12 miesięcy,
• niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, albo
• znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.
Do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku, należą:
• wady wrodzone i schorzenia o różnej etiologii prowadzące do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się,
• wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego,
• upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym,
• psychozy i zespoły psychotyczne,
• zespół autystyczny,
• padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,
• nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwiotwórczego do 5 lat od zakończenia leczenia,
• wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,
• głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.
• wady wrodzone i schorzenia o różnej etiologii prowadzące do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się,
• wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego,
• upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym,
• psychozy i zespoły psychotyczne,
• zespół autystyczny,
• padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,
• nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwiotwórczego do 5 lat od zakończenia leczenia,
• wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,
• głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.
Przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę:
• rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy organizmu,
• sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu,
• możliwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i rehabilitacji.
• rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy organizmu,
• sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu,
• możliwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i rehabilitacji.
Czas na jaki wydaje się orzeczenie
Naruszenie sprawności organizmu może być:
• trwałe (stałe) - jeżeli według wiedzy medycznej stan zdrowia nie rokuje poprawy,
• okresowe - jeżeli według wiedzy medycznej może nastąpić poprawa stanu zdrowia.
W związku z powyższym stopień niepełnosprawności osoby zainteresowanej orzeka się na czas określony lub na stałe.
• trwałe (stałe) - jeżeli według wiedzy medycznej stan zdrowia nie rokuje poprawy,
• okresowe - jeżeli według wiedzy medycznej może nastąpić poprawa stanu zdrowia.
W związku z powyższym stopień niepełnosprawności osoby zainteresowanej orzeka się na czas określony lub na stałe.
Niepełnosprawność dziecka orzeka się na czas określony, jednak na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 16 roku życia.
Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień wydaje się do czasu upływu ważności orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy.
Ocena stanu zdrowia
W celu wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, lekarz przewodniczący składu orzekającego sporządza, na podstawie badania, ocenę stanu zdrowia osoby zainteresowanej.
W celu wydania orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień, ocenę sporządza lekarz - członek powiatowego zespołu, na podstawie badania.
Jeżeli osoba ubiegająca się o orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności nie może uczestniczyć w posiedzeniu składu orzekającego z powodu długotrwałej i nierokującej poprawy choroby, uniemożliwiającej osobiste stawiennictwo, potwierdzonej zaświadczeniem lekarskim, badanie przeprowadza się w miejscu pobytu tej osoby.
W przypadku gdy osoba zainteresowana lub dziecko nie może uczestniczyć w posiedzeniu składu z powodu przyczyn wskazanych wyżej i potwierdzonych zaświadczeniem lekarskim, a lekarz - przewodniczący składu orzekającego uzna posiadaną dokumentację medyczną za wystarczającą do wydania oceny stanu zdrowia, może być ona wydana bez badania.
Ustalenie daty lub okresu powstania niepełnosprawności
Datę lub okres powstania niepełnosprawności dziecka ustala się na podstawie przebiegu schorzenia, dokumentacji medycznej oraz zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia dziecka wydanego na podstawie odrębnych przepisów.
Jeżeli z przedłożonej dokumentacji oraz przebiegu schorzenia nie da się ustalić okresu lub daty powstania niepełnosprawności dziecka, za datę tę należy przyjąć datę złożenia wniosku do powiatowego zespołu.
Jeżeli z przedłożonej dokumentacji oraz przebiegu schorzenia nie da się ustalić okresu lub daty powstania niepełnosprawności dziecka, za datę tę należy przyjąć datę złożenia wniosku do powiatowego zespołu.
Datę lub okres powstania niepełnosprawności osoby, która ukończyła 16 rok życia ustala się na podstawie przebiegu schorzenia, dokumentacji medycznej lub orzeczeń o inwalidztwie, niezdolności do pracy, wydanych przez organy na podstawie przepisów odrębnych.
Jeżeli z przedłożonej dokumentacji, przebiegu schorzenia, orzeczeń o inwalidztwie lub niezdolności do pracy osoby zainteresowanej nie da się ustalić daty lub okresu powstania niepełnosprawności, stwierdza się, że "nie da się ustalić".
Jeżeli z przedłożonej dokumentacji, przebiegu schorzenia, orzeczeń o inwalidztwie lub niezdolności do pracy osoby zainteresowanej nie da się ustalić daty lub okresu powstania niepełnosprawności, stwierdza się, że "nie da się ustalić".
Datę lub okres powstania stopnia niepełnosprawności osoby, która ukończyła 16 rok życia, ustala się na podstawie przebiegu schorzenia i dokumentacji medycznej.
Jeżeli z przedłożonej dokumentacji medycznej i przebiegu schorzenia tej osoby nie da się ustalić daty lub okresu powstania stopnia niepełnosprawności, za datę tę należy przyjąć datę złożenia wniosku do powiatowego zespołu.
Jeżeli z przedłożonej dokumentacji medycznej i przebiegu schorzenia tej osoby nie da się ustalić daty lub okresu powstania stopnia niepełnosprawności, za datę tę należy przyjąć datę złożenia wniosku do powiatowego zespołu.
Rozpatrywanie wniosków
Wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności osób, które nie ukończyły 16 roku życia i stopniu niepełnosprawności osób, które ukończyły 16 rok życia rozpatruje co najmniej dwuosobowy skład orzekający.
Wniosek o wydanie orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień rozpatruje jednoosobowo lekarz - członek powiatowego zespołu.
O terminie rozpatrzenia wniosku osoba zainteresowana lub jej przedstawiciel ustawowy winna być zawiadomiona nie później niż 7 dni przed dniem jego rozpatrzenia.
Niestawienie się w wyznaczonym terminie na posiedzeniu o wydanie orzeczenia powoduje pozostawienie sprawy bez rozpoznania.
W przypadku gdy niestawienie się zostało usprawiedliwione ważnymi przyczynami lub zdarzeniami losowymi w terminie 14 dni od dnia posiedzenia, przewodniczący powiatowego zespołu wyznacza nowy termin rozpatrzenia sprawy. O powtórnym terminie zawiadamia się za zwrotnym poświadczeniem odbioru.
W przypadku niezgodności ocen w składzie orzekającym, co do niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, rozstrzyga ocena przewodniczącego składu orzekającego.
Treść orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności ogłasza na posiedzeniu przewodniczący składu orzekającego.
W przypadkach, gdy osoba zainteresowana nie może uczestniczyć w posiedzeniu składu orzekającego z powodu długotrwałej i nierokującej poprawy choroby lub gdy przewodniczący składu orzekającego uzna posiadaną dokumentację medyczną za wystarczającą do wydania oceny stanu zdrowia, skład orzekający może rozpoznać sprawę i wydać orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności bez uczestnictwa w posiedzeniu składu orzekającego osób zainteresowanych.
Orzeczenie o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności lub o wskazaniach do ulg i uprawnień doręcza się na piśmie osobom zainteresowanym nie później niż w terminie 14 dni od dnia posiedzenia w sprawie wydania orzeczenia.
Ponowne wydanie orzeczenia
Osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wydane na czas określony może wystąpić z wnioskiem o ponowne ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, nie wcześniej niż 30 dni przed upływem ważności posiadanego orzeczenia.
Również w przypadku zmiany stanu zdrowia osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności może wystąpić z wnioskiem o ponowne wydanie orzeczenia uwzględniającego zmianę stanu zdrowia.
Skład komisji
Członkami powiatowego zespołu oraz wojewódzkiego zespołu są:
• przewodniczący,
• sekretarz,
• lekarze,
• psycholodzy,
• pedagodzy,
• doradcy zawodowi,
• pracownicy socjalni.
• przewodniczący,
• sekretarz,
• lekarze,
• psycholodzy,
• pedagodzy,
• doradcy zawodowi,
• pracownicy socjalni.
Przewodniczącego powiatowego zespołu powołuje i odwołuje starosta (prezydent miasta), a przewodniczącego wojewódzkiego zespołu - wojewoda.
Członków powiatowego zespołu powołuje i odwołuje starosta (prezydent miasta) na wniosek przewodniczącego powiatowego zespołu, a członków wojewódzkiego zespołu - wojewoda na wniosek przewodniczącego wojewódzkiego zespołu.
Przewodniczący powiatowego zespołu oraz wojewódzkiego zespołu wyznaczają skład orzekający, w tym przewodniczącego, spośród członków zespołu.
Przewodniczącym składu orzekającego jest lekarz, specjalista w dziedzinie odpowiedniej do choroby zasadniczej dziecka lub osoby zainteresowanej.
Członkowie powiatowego zespołu i wojewódzkiego zespołu biorący udział w posiedzeniu składu orzekającego, zgodnie ze specjalnością sporządzają oceny, w których określają w szczególności:
1) lekarz: ocenę stanu zdrowia;
2) psycholog:
• występowanie dysfunkcji psychicznych warunkujących trudności w samodzielnym funkcjonowaniu, z uwzględnieniem zaburzeń w zakresie procesów poznawczych oraz emocjonalno-motywacyjnych,
• poziom inteligencji,
• zaburzenia zachowania werbalnego oraz ruchowego,
• zaburzenia w interakcjach interpersonalnych,
• poziom krytycyzmu i samokrytycyzmu,
• występowanie ograniczeń, odpowiednio do wieku, w zakresie umiejętności przystosowawczych, z uwzględnieniem: zdolności do samoobsługi, samodzielnego zaspokajania własnych potrzeb i uspołecznienia;
3) pedagog:
• przebieg dotychczasowego kształcenia,
• występowanie dysfunkcji psychofizycznych utrudniających lub uniemożliwiających kształcenie osoby zainteresowanej w warunkach ogólnodostępnych,
• występowanie dysfunkcji psychofizycznych utrudniających proces wychowania;
4) doradca zawodowy:
• posiadane kwalifikacje i predyspozycje zawodowe oraz dotychczasowy przebieg kariery zawodowej,
• indywidualne przeciwwskazania do wykonywania zatrudnienia wynikające z psychofizycznych ograniczeń,
• warunki, w jakich osoba zainteresowana może podjąć i wykonywać zatrudnienie, z uwzględnieniem jej możliwości;
5) pracownik socjalny:
• występujące ograniczenia w zdolności do samodzielnej egzystencji i pełnieniu ról społecznych,
• stopień uzależnienia od innych osób w codziennym funkcjonowaniu,
• zakres koniecznej opieki lub pomocy innych osób oraz systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji.
1) lekarz: ocenę stanu zdrowia;
2) psycholog:
• występowanie dysfunkcji psychicznych warunkujących trudności w samodzielnym funkcjonowaniu, z uwzględnieniem zaburzeń w zakresie procesów poznawczych oraz emocjonalno-motywacyjnych,
• poziom inteligencji,
• zaburzenia zachowania werbalnego oraz ruchowego,
• zaburzenia w interakcjach interpersonalnych,
• poziom krytycyzmu i samokrytycyzmu,
• występowanie ograniczeń, odpowiednio do wieku, w zakresie umiejętności przystosowawczych, z uwzględnieniem: zdolności do samoobsługi, samodzielnego zaspokajania własnych potrzeb i uspołecznienia;
3) pedagog:
• przebieg dotychczasowego kształcenia,
• występowanie dysfunkcji psychofizycznych utrudniających lub uniemożliwiających kształcenie osoby zainteresowanej w warunkach ogólnodostępnych,
• występowanie dysfunkcji psychofizycznych utrudniających proces wychowania;
4) doradca zawodowy:
• posiadane kwalifikacje i predyspozycje zawodowe oraz dotychczasowy przebieg kariery zawodowej,
• indywidualne przeciwwskazania do wykonywania zatrudnienia wynikające z psychofizycznych ograniczeń,
• warunki, w jakich osoba zainteresowana może podjąć i wykonywać zatrudnienie, z uwzględnieniem jej możliwości;
5) pracownik socjalny:
• występujące ograniczenia w zdolności do samodzielnej egzystencji i pełnieniu ról społecznych,
• stopień uzależnienia od innych osób w codziennym funkcjonowaniu,
• zakres koniecznej opieki lub pomocy innych osób oraz systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji.
Odwołanie
Osoba zainteresowana lub jej przedstawiciel ustawowy, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, może wnieść odwołanie do wojewódzkiego zespołu, za pośrednictwem powiatowego zespołu, który wydał orzeczenie.
Jeżeli powiatowy zespół uzna, że odwołanie jej zasadne, wydaje orzeczenie, w którym uchyla lub zmienia zaskarżone orzeczenie.
Jeżeli powiatowy zespół uzna, że odwołanie jej zasadne, wydaje orzeczenie, w którym uchyla lub zmienia zaskarżone orzeczenie.
W postępowaniu odwoławczym przed wojewódzkim zespołem, w sprawach o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, stosuje się odpowiednio tryb postępowania przed powiatowym zespołem.
Od orzeczenia wojewódzkiego zespołu przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie 30 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu, który orzeczenie wydał.
Jeżeli wojewódzki zespół uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, wydaje orzeczenie, w którym uchyla lub zmienia zaskarżone orzeczenie.
Jeżeli wojewódzki zespół uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, wydaje orzeczenie, w którym uchyla lub zmienia zaskarżone orzeczenie.
Umorzenie postępowania
Powiatowy zespół wydaje orzeczenie o umorzeniu postępowania w przypadku:
• zgonu osoby zainteresowanej lub dziecka,
• wycofania wniosku.
• zgonu osoby zainteresowanej lub dziecka,
• wycofania wniosku.
•••••••••••••••••••
Miejsce załatwiania sprawy:
Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Białymstoku
Telefon/fax: 85 664 74 37
15-461 Białystok, ul. Waryńskiego 32A
•••••••••••••••••••
Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.)
2. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ
z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2003 r. Nr 139, poz. 1328 z poźn. zm.)
3. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. z 2002 r. Nr 17, poz. 162 z późn. zm.)
1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.)
2. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ
z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2003 r. Nr 139, poz. 1328 z poźn. zm.)
3. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. z 2002 r. Nr 17, poz. 162 z późn. zm.)
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Dysfunkcja narządu wzroku: kwalifikowanie do stopni niepełnosprawności
Do znacznego stopnia niepełnosprawności kwalifikowane są:
• osoby z całkowitą ślepotą obuoczną,
• osoby, u których ostrość wzroku po korekcji w lepszym oku nie przekracza 5% (0.05) normalnej ostrości,
• osoby, u których pole widzenia zawężone jest do około 20 stopni - widzenie lunetowe.
• osoby z całkowitą ślepotą obuoczną,
• osoby, u których ostrość wzroku po korekcji w lepszym oku nie przekracza 5% (0.05) normalnej ostrości,
• osoby, u których pole widzenia zawężone jest do około 20 stopni - widzenie lunetowe.
Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się:
• osoby, u których ostrość wzroku po korekcji w lepszym oku wynosi od 6% do 10% (0.06 - 0.1) normalnej ostrości,
• osoby z zawężonym polem widzenia do około 30 stopni.
• osoby, u których ostrość wzroku po korekcji w lepszym oku wynosi od 6% do 10% (0.06 - 0.1) normalnej ostrości,
• osoby z zawężonym polem widzenia do około 30 stopni.
Do lekkiego stopnia niepełnosprawności kwalifikują się:
• osoby z obuoczną bezsoczewkowością,
• osoby jednooczne,
• osoby, których ostrość wzroku w lepszym oku po korekcji szkłami nie przekracza 30% (0.3) normalnej ostrości.
• osoby z obuoczną bezsoczewkowością,
• osoby jednooczne,
• osoby, których ostrość wzroku w lepszym oku po korekcji szkłami nie przekracza 30% (0.3) normalnej ostrości.
Ponadto, przy kwalifikowaniu uwzględnia się inne czynniki. Jeżeli np. osobie grozi odwarstwienie siatkówki i w konsekwencji utrata bądź znaczne pogorszenie wzroku, nawet, jeżeli aktualna ostrość i pole widzenia są lepsze niż wynika to z podanych norm, zaliczana jest do wyższego stopnia niepełnosprawności. Podobnie na podwyższenie stopnia niepełnosprawności wpływa postępujące zwyrodnienie barwnikowe siatkówki i inne schorzenia
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Orzekanie o niezdolności do pracy
O niezdolności do pracy orzekają orzecznicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Kim jest osoba niezdolna do pracy
Niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.
Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.
W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji.
Zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.
Zasady orzekania o niezdolności do pracy
Oceny niezdolności do pracy i jej stopnia dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu (orzecznik).
Orzecznik ustala również:
• datę powstania niezdolności do pracy,
• trwałość lub przewidywany okres niezdolności do pracy,
• związek przyczynowy niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami,
• trwałość lub przewidywany okres niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• celowość przekwalifikowania zawodowego.
Orzecznik ustala również:
• datę powstania niezdolności do pracy,
• trwałość lub przewidywany okres niezdolności do pracy,
• związek przyczynowy niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami,
• trwałość lub przewidywany okres niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• celowość przekwalifikowania zawodowego.
Lekarz orzecznik wydaje orzeczenie o niezdolności do pracy na wniosek.
Wniosek o wydanie orzeczenia zawiera:
• imię i nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL i NIP, a w razie nienadania tych numerów lub jednego z nich - serię i numer dowodu osobistego lub paszportu oraz miejsce zamieszkania osoby, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie;
• określenie celu wydania orzeczenia i wskazanie okoliczności, które lekarz orzecznik jest obowiązany ustalić.
• imię i nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL i NIP, a w razie nienadania tych numerów lub jednego z nich - serię i numer dowodu osobistego lub paszportu oraz miejsce zamieszkania osoby, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie;
• określenie celu wydania orzeczenia i wskazanie okoliczności, które lekarz orzecznik jest obowiązany ustalić.
Do wniosku dołącza się dokumentację obejmującą:
• zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie, wystawione nie wcześniej niż na miesiąc przed datą złożenia wniosku,
• wywiad zawodowy dotyczący charakteru i rodzaju pracy,
• dokumentację medyczną i rentową oraz inne dokumenty mające znaczenie dla wydania orzeczenia, a w szczególności: kartę badania profilaktycznego, dokumentację rehabilitacji leczniczej lub zawodowej.
• zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie, wystawione nie wcześniej niż na miesiąc przed datą złożenia wniosku,
• wywiad zawodowy dotyczący charakteru i rodzaju pracy,
• dokumentację medyczną i rentową oraz inne dokumenty mające znaczenie dla wydania orzeczenia, a w szczególności: kartę badania profilaktycznego, dokumentację rehabilitacji leczniczej lub zawodowej.
Ocena stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy
Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:
• stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji,
• możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.
• stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji,
• możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.
Ustalenie okresu niezdolności do pracy
Lekarz orzecznik ustala przewidywany okres niezdolności do pracy, biorąc pod uwagę charakter i stopień naruszenia sprawności organizmu oraz rokowania odzyskania zdolności do pracy.
Co do zasady niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat,
Niezdolność do pracy można orzec na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.
Jeżeli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do pracy na okres do dnia osiągnięcia tego wieku.
Niezdolność do pracy można orzec na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.
Jeżeli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do pracy na okres do dnia osiągnięcia tego wieku.
Ustalenie celowości przekwalifikowania zawodowego
Celowość przekwalifikowania zawodowego orzeka się, jeżeli osoba ubiegająca się o
świadczenie trwale utraciła zdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie i może odzyskać zdolność do pracy po przekwalifikowaniu.
świadczenie trwale utraciła zdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie i może odzyskać zdolność do pracy po przekwalifikowaniu.
Ustalenie daty powstania niezdolności do pracy lub samodzielnej egzystencji
Jeżeli nie ma możliwości ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, natomiast ustalono okres, w którym niezdolność do pracy powstała, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę końcową tego okresu. Jeżeli nie ma możliwości ustalenia ani daty, ani okresu powstania niezdolności do pracy, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę zgłoszenia wniosku o świadczenie.
Orzekanie o przyznaniu świadczenia rehabilitacyjnego
Lekarz orzecznik może orzec o okolicznościach uzasadniających przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego, jeżeli osoba ubiegająca się o rentę z tytułu niezdolności do pracy spełnia warunki wymagane do uzyskania świadczenia rehabilitacyjnego, określone w przepisach o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Jeżeli osoba ubiegająca się o świadczenie rehabilitacyjne nie spełnia warunków wymaganych do uzyskania tego świadczenia lekarz orzecznik orzeka o niezdolności do pracy tej osoby lub o celowości jej przekwalifikowania zawodowego.
Jeżeli osoba ubiegająca się o świadczenie rehabilitacyjne nie spełnia warunków wymaganych do uzyskania tego świadczenia lekarz orzecznik orzeka o niezdolności do pracy tej osoby lub o celowości jej przekwalifikowania zawodowego.
Oddział Zakładu w wyznaczonym terminie kieruje osobę, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie, na badania przeprowadzane przez lekarza orzecznika, lekarza konsultanta, psychologa, na badania dodatkowe lub na obserwację szpitalną.
Jeżeli stan zdrowia stwierdzony w zaświadczeniu lekarskim uniemożliwia osobiste zgłoszenie się na badanie, może ono być przeprowadzone w miejscu pobytu osoby, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie, za jej zgodą.
W razie niestawienia się osoby wezwanej na badanie lub obserwację bez uzasadnionych przyczyn, skierowania na badanie w nowo wyznaczonym terminie dokonuje się za zwrotnym poświadczeniem odbioru, informując o skutkach niestawiennictwa.
Niezgłoszenie się na badania lub obserwację w nowo wyznaczonym terminie bez uzasadnionej przyczyny lub niewyrażenie zgody na przeprowadzenie badania w miejscu pobytu, powoduje odstąpienie od dalszego postępowania w sprawie.
Lekarz orzecznik wydaje orzeczenie na podstawie dokumentacji dołączonej do wniosku oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia osoby, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie.
Lekarz orzecznik może wydać orzeczenie również bez bezpośredniego badania stanu zdrowia osoby, w stosunku do której ma być ono wydane, jeżeli dokumentacja dołączona do wniosku jest wystarczająca do wydania orzeczenia.
Lekarz orzecznik może, przed wydaniem orzeczenia, uzupełnić dokumentację dołączoną do wniosku, w szczególności o opinie lekarza konsultanta lub psychologa albo o wyniki badań dodatkowych lub obserwacji szpitalnej.
Lekarz konsultant i psycholog wydają opinie na podstawie bezpośredniego badania stanu zdrowia osoby, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie, oraz analizy dokumentacji medycznej i zawodowej.
Prezes Zakładu, w terminie 14 dni od dnia wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika, może zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia i przekazać sprawę do rozpatrzenia komisji lekarskiej. O zgłoszeniu zarzutu wadliwości orzeczenia jednostka organizacyjna Zakładu niezwłocznie zawiadamia osobę zainteresowaną.
Jeżeli niezdolność do pracy została orzeczona na czas określony, organ rentowy nie później niż na trzy miesiące przed ustaniem prawa do renty okresowej z tego tytułu zawiadamia osobę uprawnioną o terminie wstrzymania wypłaty oraz o warunkach przywrócenia prawa do tego świadczenia.
Osoba niezdolna do pracy ma prawo do zgłoszenia wniosku o przeprowadzenie badania w celu zmiany stopnia niezdolności do pracy.
Odwołanie od orzeczenia lekarza orzecznika
Od orzeczenia lekarza orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu, w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia.
Sprzeciw wnosi się za pośrednictwem jednostki organizacyjnej Zakładu właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej.
Komisja lekarska nie rozpatruje sprzeciwu wniesionego po terminie. W uzasadnionych przypadkach Zakład, na wniosek osoby zainteresowanej, może przywrócić termin na wniesienie sprzeciwu, w tym w szczególności w razie odrzucenia przez sąd odwołania od decyzji w przypadku określonym w art. 4779 § 31 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.
Komisja lekarska orzeka w składzie trzyosobowym.
Komisja lekarska orzeka większością głosów.
Przewodniczący komisji lekarskich:
• organizuje prace komisji lekarskich,
• analizuje odwołania wniesione od decyzji organu rentowego wydanej na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej, w celu stwierdzenia, czy w odwołaniu tym nie wskazano nowych okoliczności dotyczących niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• przedstawia stanowisko z zakresu orzecznictwa o niezdolności do pracy w sprawach, w których toczy się sądowe postępowanie odwoławcze.
• organizuje prace komisji lekarskich,
• analizuje odwołania wniesione od decyzji organu rentowego wydanej na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej, w celu stwierdzenia, czy w odwołaniu tym nie wskazano nowych okoliczności dotyczących niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• przedstawia stanowisko z zakresu orzecznictwa o niezdolności do pracy w sprawach, w których toczy się sądowe postępowanie odwoławcze.
Lekarzem orzecznikiem i członkiem komisji lekarskiej może być lekarz, który łącznie spełnia następujące warunki:
• jest specjalistą, w szczególności w zakresie następujących dziedzin medycyny: chorób wewnętrznych, chirurgii, neurologii, psychiatrii, medycyny pracy, medycyny społecznej,
• odbył przeszkolenie w zakresie ustalonym przez Prezesa Zakładu.
• jest specjalistą, w szczególności w zakresie następujących dziedzin medycyny: chorób wewnętrznych, chirurgii, neurologii, psychiatrii, medycyny pracy, medycyny społecznej,
• odbył przeszkolenie w zakresie ustalonym przez Prezesa Zakładu.
Członek komisji lekarskiej nie może być równocześnie lekarzem orzecznikiem.
Komisja lekarska, rozpatrując sprzeciw lub zarzut wadliwości, dokonuje oceny niezdolności do pracy i jej stopnia oraz innych wyżej wymienionych ustaleń.
Komisja lekarska dokonuje rozstrzygnięcia w formie orzeczenia.
Decyzja ZUS
Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Odwołanie od decyzji ZUS
Od decyzji ZUS w sprawie renty można odwołać się do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Odwołanie do sądu nie będzie skuteczne jeśli w pierwszej kolejności osoba zainteresowana nie skorzysta z drogi odwoławczej w ZUS (nie zgłosi sprzeciwu do komisji lekarskiej).
Odwołanie do sądu wnosi się pisemnie za pośrednictwem oddziału ZUS, który wydał decyzję, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji. Sąd odrzuca odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się.
Jeżeli oddział ZUS uzna odwołanie za słuszne zmienia lub uchyla zaskarżoną decyzję i sprawa nie trafia już do sądu. Jeżeli odwołanie nie zostanie uwzględnione sprawa trafia do sądu.
Jeżeli organ rentowy nie wydał decyzji w terminie 2 miesięcy, licząc od dnia zgłoszenia roszczenia, odwołanie można wnieść w każdym czasie po upływie tego terminu.
Postępowanie sądowe jest wolne od opłat sądowych.
•••••••••••••••••••
Miejsce załatwiania sprawy:
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Białymstoku
Telefon: 85 748 69 00
Fax: 85 748 64 66
15-404 Białystok, ul. Młynowa 29
•••••••••••••••••••
Miejsce załatwiania sprawy:
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Białymstoku
Telefon: 85 748 69 00
Fax: 85 748 64 66
15-404 Białystok, ul. Młynowa 29
•••••••••••••••••••
Podstawa prawna:
1. Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst ujednolicony)
2. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 14 grudnia 2004 r.
w sprawie orzekania o niezdolności do pracy (Dz. U. z dnia 27 grudnia 2004 r. Nr 273, poz. 2711)
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Rehabilitacja osób niepełnosprawnych oznacza zespół działań, w szczególności organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym uczestnictwie tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej.
•••
Rehabilitacja lecznicza
Rehabilitacja lecznicza ma na celu zapobieżenie, usunięcie, ograniczenie lub złagodzenie skutków niepełnosprawności.
Świadczenia gwarantowane z zakresu rehabilitacji leczniczej są realizowane w warunkach:
1. ambulatoryjnych, które obejmują:
• lekarską ambulatoryjną opiekę rehabilitacyjną, realizowaną przez poradę lekarską rehabilitacyjną,
• fizjoterapię ambulatoryjną realizowaną przez:
- wizytę fizjoterapeutyczną,
- zabieg fizjoterapeutyczny;
2. domowych, które obejmują:
• poradę lekarską rehabilitacyjną,
• fizjoterapię domową realizowaną przez:
- wizytę fizjoterapeutyczną,
- zabieg fizjoterapeutyczny;
3. ośrodka lub oddziału dziennego, które obejmują:
• rehabilitację ogólnoustrojową,
• rehabilitację dzieci z zaburzeniami wieku rozwojowego,
• rehabilitację słuchu i mowy,
• rehabilitację wzroku,
• rehabilitację kardiologiczną,
• rehabilitację pulmonologiczną z wykorzystaniem metod subterraneoterapii;
4. stacjonarnych, które obejmują:
• rehabilitację ogólnoustrojową,
• rehabilitację neurologiczną,
• rehabilitację pulmonologiczną,
• rehabilitację kardiologiczną.
Świadczenia z zakresu rehabilitacji leczniczej w warunkach domowych są udzielane osobom, które ze względu na brak możliwości samodzielnego poruszania się nie mogą dotrzeć do placówek udzielających świadczeń w warunkach ambulatoryjnych, a wymagają rehabilitacji lub fizjoterapii. Świadczenia te są udzielane w miejscu zamieszkania/pobytu pacjenta.
Świadczenia z zakresu rehabilitacji leczniczej w warunkach ośrodka lub pobytu dziennego są udzielane osobom, których stan zdrowia nie pozwala na rehabilitację w warunkach ambulatoryjnych, a które nie wymagają całodobowego nadzoru medycznego.
Świadczenia z zakresu rehabilitacji leczniczej w warunkach stacjonarnych są udzielane osobom, które ze względu na kontynuację leczenia wymagają stosowania kompleksowych świadczeń rehabilitacyjnych oraz całodobowego nadzoru pielęgniarskiego.
Skierowanie do poradni rehabilitacyjnej lub bezpośrednio na zabiegi fizjoterapeutyczne w warunkach ambulatoryjnych ma prawo wystawić lekarz ubezpieczenia zdrowotnego (w tym także lekarz rodzinny).
Jedynie w przypadku stwierdzenia u pacjenta wady postawy kwalifikującej się do rehabilitacji leczniczej lub dysfunkcji narządu ruchu, której przyczyną są wady postawy, skierowanie na zabiegi wystawia lekarz specjalista (np.: specjalista rehabilitacji ogólnej, rehabilitacji medycznej, rehabilitacji w chorobach narządu ruchu, chirurgii ortopedycznej, chirurgii urazowo-ortopedycznej, ortopedii, traumatologii).
Wykaz oraz warunki realizacji świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji (w tym: rodzaj świadczeń, sposób kierowania i czas trwania rehabilitacji) zawiera załącznik nr 1 do rozporządzenia z dnia 30 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej (Dz. U. z 2009 r. Nr 140, poz. 1145 z późn. zm.).
Więcej informacji:
Podstawa prawna:
• Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej (Dz. U. z 2009 r. Nr 140, poz. 1145)
• Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 25 czerwca 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 115, poz. 774)
•••
Rehabilitacja zawodowa
Rehabilitacja zawodowa ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i pośrednictwa pracy.
W ramach rehabilitacji zawodowej podejmowane są następujące działania:
• dokonanie oceny zdolności do pracy, w szczególności przez:
- przeprowadzenie badań lekarskich i psychologicznych umożliwiających określenie sprawności fizycznej, psychicznej i umysłowej do wykonywania zawodu oraz ocenę możliwości zwiększenia tej sprawności,
- ustalenie kwalifikacji, doświadczeń zawodowych, uzdolnień i zainteresowań;
• prowadzenie poradnictwa zawodowego uwzględniającego ocenę zdolności do pracy oraz umożliwiającego wybór odpowiedniego zawodu i szkolenia;
• przygotowanie zawodowe z uwzględnieniem perspektyw zatrudnienia;
• dobór odpowiedniego miejsca pracy i jego wyposażenie;
• określenie środków technicznych umożliwiających lub ułatwiających wykonywanie pracy, a w razie potrzeby - przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych, sprzętu rehabilitacyjnego itp.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.)
•••
Rehabilitacja społeczna
Rehabilitacja społeczna ma na celu umożliwianie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w życiu społecznym.
Rehabilitacja społeczna realizowana jest przede wszystkim przez:
• wyrabianie zaradności osobistej i pobudzanie aktywności społecznej osoby niepełnosprawne,
• wyrabianie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych,
• likwidację barier, w szczególności architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych, w komunikowaniu się i dostępie do informacji,
• kształtowanie w społeczeństwie właściwych postaw i zachowań sprzyjających integracji z osobami niepełnosprawnymi.
Do podstawowych form aktywności wspomagającej proces rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych zalicza się uczestnictwo tych osób w:
• warsztatach terapii zajęciowej,
• turnusach rehabilitacyjnych.
Warsztaty terapii zajęciowej
Warsztat oznacza wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo placówkę stwarzającą osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia.
Osoby niepełnosprawne są kierowane do uczestnictwa w warsztacie - zgodnie ze wskazaniem zawartym w orzeczeniu o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności.
Podmiot zamierzający zorganizować lub prowadzący warsztat przyjmuje i zatwierdza, w uzgodnieniu z powiatowym centrum pomocy rodzinie, zgłoszenie osób do uczestnictwa w warsztacie.
Rehabilitacja w warsztatach odbywa się przy zastosowaniu technik terapii zajęciowej, zmierzających do rozwijania:
• umiejętności wykonywania czynności życia codziennego oraz zaradności osobistej,
• psychofizycznych sprawności oraz podstawowych i specjalistycznych umiejętności zawodowych, umożliwiających uczestnictwo w szkoleniu zawodowym albo podjęcie pracy.
Terapię realizuje się na podstawie indywidualnego programu rehabilitacji, w którym określa się:
formy rehabilitacji, zakres rehabilitacji, metody i zakres nauki umiejętności, o których mowa powyżej, formy współpracy z rodziną lub opiekunami, planowane efekty rehabilitacji, osoby odpowiedzialne za realizację programu rehabilitacji.
formy rehabilitacji, zakres rehabilitacji, metody i zakres nauki umiejętności, o których mowa powyżej, formy współpracy z rodziną lub opiekunami, planowane efekty rehabilitacji, osoby odpowiedzialne za realizację programu rehabilitacji.
W warsztacie działa rada programowa, w skład której wchodzą:
kierownik warsztatu, specjaliści do spraw rehabilitacji lub rewalidacji, instruktorzy terapii zajęciowej, psycholog, doradca zawodowy lub instruktor zawodu - w miarę potrzeb.
Rada programowa dokonuje okresowej (nie rzadziej niż co 3 lata), kompleksowej oceny realizacji indywidualnego programu rehabilitacji uczestnika warsztatu i zajmuje stanowisko w kwestii osiągniętych przez niego postępów w rehabilitacji, uzasadniających:
• podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na przystosowanym stanowisku pracy,
• potrzebę skierowania osoby niepełnosprawnej do ośrodka wsparcia, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, ze względu na brak postępów w rehabilitacji i złe rokowania co do możliwości osiągnięcia postępów uzasadniających podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na rynku pracy po odbyciu dalszej rehabilitacji w warsztacie,
• przedłużenie uczestnictwa w terapii.
Warsztaty mogą być organizowane przez fundacje, stowarzyszenia lub przez inne podmioty.
Koszty utworzenia, działalności i wynikające ze zwiększenia liczby uczestników warsztatu są współfinansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, ze środków samorządu powiatowego, oraz innych źródeł.
Turnus rehabilitacyjny
Turnus oznacza zorganizowaną formę aktywnej rehabilitacji połączonej z elementami wypoczynku, której celem jest ogólna poprawa psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie umiejętności społecznych uczestników, między innymi przez nawiązywanie i rozwijanie kontaktów społecznych, realizację i rozwijanie zainteresowań, a także przez udział w innych zajęciach przewidzianych programem turnusu.
Osoba niepełnosprawna może ubiegać się o dofinansowanie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych uczestnictwa w turnusie, jeżeli przeciętny miesięczny dochód, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych, podzielony przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za kwartał poprzedzający miesiąc złożenia wniosku, nie przekracza kwoty:
• 50 % przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym,
• 65 % przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.
W przypadku przekroczenia kwot dochodu, kwotę dofinansowania pomniejsza się o kwotę, o którą dochód ten został przekroczony.
W przypadku uzasadnionym trudną sytuacją materialną lub losową osoby niepełnosprawnej, dofinansowanie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych uczestnictwa w turnusie tej osoby lub dofinansowanie uczestnictwa jej opiekuna może zostać przyznane bez pomniejszania kwoty dofinansowania pomimo przekroczenia kwot dochodu.
Osoby niepełnosprawne są kierowane do uczestnictwa w turnusie - na wniosek lekarza, pod którego opieką znajduje się ta osoba.
Wnioski o dofinansowanie uczestnictwa w turnusie należy składać w powiatowych centrach pomocy rodzinie.
Wnioski o dofinansowanie uczestnictwa w turnusie należy składać w powiatowych centrach pomocy rodzinie.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.)
Centralna Baza Danych Ośrodków i Organizatorów Turnusów dla Osób Niepełnosprawnych
Baza przeznaczona jest głównie dla osób niepełnosprawnych ubiegających się o dofinansowanie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych kosztów uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym, a także dla organizatorów i ośrodków, którzy złożyli wniosek o wpis do bazy. Baza została utworzona na podstawie art. 10d ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm.) oraz Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie turnusów rehabilitacyjnych (Dz. U. Nr 230, poz. 1694).
http://194.181.60.182/wprowadzenie/
Baza przeznaczona jest głównie dla osób niepełnosprawnych ubiegających się o dofinansowanie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych kosztów uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym, a także dla organizatorów i ośrodków, którzy złożyli wniosek o wpis do bazy. Baza została utworzona na podstawie art. 10d ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm.) oraz Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie turnusów rehabilitacyjnych (Dz. U. Nr 230, poz. 1694).
http://194.181.60.182/wprowadzenie/
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
