Osoba niepełnosprawna w transporcie lotniczym
Obowiązujące przepisy oraz wyjaśnienie w jaki sposób osoby niepełnosprawne mogą podczas podróży lotniczej skorzystać ze swoich praw zawiera „Przewodnik dla osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej sprawności ruchowej podróżujących drogą lotniczą” opracowany przez Komisję Ochrony Praw Pasażerów oraz Departament Ochrony i Ułatwień w Lotnictwie Urzędu Lotnictwa Cywilnego.
Generalną zasadą jest to, że osoby niepełnosprawne oraz osoby mające trudności z poruszaniem się mają prawo do pomocy podczas podróży lotniczej do i z Unii Europejskiej.
W trakcie podróży można natknąć się na zwrot „osoba o ograniczonej sprawności ruchowej”. Termin ten oznacza każdą osobę mającą trudności ze swobodnym poruszaniem się, niezależnie od przyczyn z jakich trudność ta wynika.
Przed podróżą:
• Przed podróżą należy zastanowić się, jakiego rodzaju pomoc może być potrzebna oraz zapoznać się z zasadami bezpieczeństwa linii lotniczych. Lotniska, linie lotnicze i biura podróży mają obowiązek zapewnić jasne i zrozumiałe informacje dotyczące obowiązujących zasad bezpieczeństwa. Informacje powinny być upublicznione w takiej formie, by były dostępne dla wszystkich pasażerów.
• W większości przypadków zasady bezpieczeństwa przewidują, że osoby, które nie są w stanie samodzielnie zapiąć pasów, opuścić swoich miejsc i dotrzeć do wyjścia ewakuacyjnego powinny podróżować w towarzystwie osoby zdolnej do udzielenia im niezbędnej pomocy. Dotyczy to również pasażerów mających trudności z oddychaniem, spożywaniem pokarmów, korzystaniem z toalet lub zażywaniem leków.
• W przypadku mniejszych samolotów mogą wystąpić ograniczenia w liczbie osób niepełnosprawnych podróżujących na ich pokładzie w tym samym czasie.
• Linie lotnicze mogą odmówić dokonania rezerwacji dla osoby niepełnosprawnej jedynie w wypadku gdy zasady bezpieczeństwa nie pozwalają na jej przewóz lub rozmiar samolotu albo jego drzwi sprawiają, że przyjęcie na pokład lub przewóz tej osoby jest fizycznie niemożliwe.
W przypadku takiej odmowy linie lotnicze muszą poinformować pasażera o przyczynach odmowy.
Rezerwacja:
• Podczas dokonywania rezerwacji należy zawsze poinformować linię lotniczą, jej przedstawiciela lub organizatora wycieczki o pomocy potrzebnej w trakcie podróży. Potrzeba pomocy powinna być zgłoszona nie później niż 48 godzin przed lotem, jednak także w przypadku późniejszego zgłoszenia, lub nawet jego braku, linie lotnicze i pracownicy lotniska mają obowiązek podjąć starania w celu otoczenia pasażera z niepełnosprawnością odpowiednią opieką.
• Rezerwacja może być dokonana telefonicznie, osobiście albo za pomocą internetu.
W trakcie dokonywania rezerwacji należy upewnić się, czy potrzeby zostały właściwie zrozumiane. Można poprosić, aby pisemnie potwierdzono zgłoszenie potrzeby pomocy na bilecie lub w planie podróży. Istotne jest to później, w przypadku składania reklamacji. Zgłaszając potrzebę pomocy, nie ma obowiązku przedstawiania żadnych zaświadczeń.
• Rezerwacja może być dokonana telefonicznie, osobiście albo za pomocą internetu.
W trakcie dokonywania rezerwacji należy upewnić się, czy potrzeby zostały właściwie zrozumiane. Można poprosić, aby pisemnie potwierdzono zgłoszenie potrzeby pomocy na bilecie lub w planie podróży. Istotne jest to później, w przypadku składania reklamacji. Zgłaszając potrzebę pomocy, nie ma obowiązku przedstawiania żadnych zaświadczeń.
Osoby, u których podróż lotnicza może negatywnie wpłynąć na zdrowie powinny posiadać lekarskie zaświadczenie zezwalające na lot.
W przypadku przewożenia w bagażu podręcznym płynnych lekarstw lub sprzętu medycznego, zaświadczenie lekarskie umożliwi przeniesienie ich przez kontrolę bezpieczeństwa.
W przypadku przewożenia w bagażu podręcznym płynnych lekarstw lub sprzętu medycznego, zaświadczenie lekarskie umożliwi przeniesienie ich przez kontrolę bezpieczeństwa.
Przybycie na lotnisko:
• Przed podróżą należy zapoznać się z planem lotniska i rozmieszczeniem na jego terenie wszelkich udogodnień. Informacje te można zdobyć kontaktując się z portem lotniczym lub wyszukując w internecie.
• Porty lotnicze muszą wyznaczyć punkty, w których osoby niepełnosprawne mogą zwrócić się o pomoc. Punkty te można znaleźć przy wejściach do terminali, na parkingach, w pobliżu przystanków autobusowych lub stacji kolejowych zapewniających dojazd na lotnisko.
W przypadku zgłoszenia potrzeby pomocy, informacja o tym zostanie przekazana na lotnisko.
• Po przybyciu do terminalu, należy zgłosić się do wyznaczonego punktu pomocy albo stanowiska odprawy. Linie lotnicze określą na ile przed odlotem należy zgłosić się do odprawy.
• Najlepiej jest zatrzymać się na najbliższym parkingu. Na parkingu powinny być wyznaczone miejsca dla osób niepełnosprawnych i punkty, w których można zwrócić się o pomoc. W niektórych przypadkach porty lotnicze zapewniają również miejsca parkingowe dla pasażerów wymagających pomocy, a niebędących osobami niepełnosprawnymi.
• Wejścia dla pieszych powinny być odpowiednio oznaczone i w pełni dostępne dla wszystkich użytkowników.
• Porty lotnicze muszą wyznaczyć punkty, w których osoby niepełnosprawne mogą zwrócić się o pomoc. Punkty te można znaleźć przy wejściach do terminali, na parkingach, w pobliżu przystanków autobusowych lub stacji kolejowych zapewniających dojazd na lotnisko.
W przypadku zgłoszenia potrzeby pomocy, informacja o tym zostanie przekazana na lotnisko.
• Po przybyciu do terminalu, należy zgłosić się do wyznaczonego punktu pomocy albo stanowiska odprawy. Linie lotnicze określą na ile przed odlotem należy zgłosić się do odprawy.
• Najlepiej jest zatrzymać się na najbliższym parkingu. Na parkingu powinny być wyznaczone miejsca dla osób niepełnosprawnych i punkty, w których można zwrócić się o pomoc. W niektórych przypadkach porty lotnicze zapewniają również miejsca parkingowe dla pasażerów wymagających pomocy, a niebędących osobami niepełnosprawnymi.
• Wejścia dla pieszych powinny być odpowiednio oznaczone i w pełni dostępne dla wszystkich użytkowników.
Odprawa biletowo - bagażowa:
• W momencie dokonywania odprawy biletowo - bagażowej należy pamiętać o potwierdzeniu dokonanego uprzednio zgłoszenia pomocy.
• Osoby korzystające z wózka inwalidzkiego, najprawdopodobniej będą mogły pozostać na nim do momentu opuszczenia poczekalni przedodlotowej. Jeżeli nie będzie to możliwe wózek inwalidzki zostanie odprawiony, a niepełnosprawny pasażer będzie korzystał z wózka udostępnionego przez port lotniczy.
• Osoby korzystające z wózka inwalidzkiego, najprawdopodobniej będą mogły pozostać na nim do momentu opuszczenia poczekalni przedodlotowej. Jeżeli nie będzie to możliwe wózek inwalidzki zostanie odprawiony, a niepełnosprawny pasażer będzie korzystał z wózka udostępnionego przez port lotniczy.
Przewoźnicy lotniczy oprócz przewozu sprzętu medycznego, mają również obowiązek transportowania nie więcej niż dwóch urządzeń do poruszania się na jedną osobę niepełnosprawną lub osobę o ograniczonej sprawności ruchowej, w tym elektrycznych wózków inwalidzkich, pod warunkiem powiadomienia z 48 godzinnym wyprzedzeniem z zastrzeżeniem możliwych ograniczeń miejsca na pokładzie samolotu.
Należy dowiadywać się z wyprzedzeniem u przewoźnika, czy są jakiekolwiek ograniczenia, związane z bezpieczeństwem lub ochroną lotnictwa cywilnego, w przewozie niektórych materiałów lub urządzeń wykorzystywanych w związku z niepełnosprawnością, np. butli z tlenem.
Kontrola bezpieczeństwa:
• Wszyscy pasażerowie oraz ich bagaż, włączając w to sprzęt używany do poruszania się, poddawani są kontroli bezpieczeństwa. Kontrola bezpieczeństwa jest przeprowadzana w sposób uwzględniający stopień i rodzaj niepełnosprawności.
• Osoby, które nie są w stanie przejść samodzielnie przez bramkę magnetyczną, zostaną poddane kontroli manualnej, przy ewentualnej pomocy ręcznego wykrywacza metali. Jeżeli operator kontroli bezpieczeństwa nie będzie w stanie prawidłowo wykonać kontroli, poprosi o udanie się do oddzielnego pomieszczenia, w celu wykonania kontroli osobistej przez osobę tej samej płci przy pełnym zachowaniu prywatności oraz poszanowaniu godności. Kontrola powinna zostać wykonana z uwzględnieniem niepełnosprawności oraz nie powinna powodować dodatkowych niedogodności.
• Sprzęt umożliwiający poruszanie się również zostanie poddany kontroli manualnej lub, w zależności od potrzeb, kontroli przy użyciu urządzeń rentgenowskich.
• Osoby, które nie są w stanie przejść samodzielnie przez bramkę magnetyczną, zostaną poddane kontroli manualnej, przy ewentualnej pomocy ręcznego wykrywacza metali. Jeżeli operator kontroli bezpieczeństwa nie będzie w stanie prawidłowo wykonać kontroli, poprosi o udanie się do oddzielnego pomieszczenia, w celu wykonania kontroli osobistej przez osobę tej samej płci przy pełnym zachowaniu prywatności oraz poszanowaniu godności. Kontrola powinna zostać wykonana z uwzględnieniem niepełnosprawności oraz nie powinna powodować dodatkowych niedogodności.
• Sprzęt umożliwiający poruszanie się również zostanie poddany kontroli manualnej lub, w zależności od potrzeb, kontroli przy użyciu urządzeń rentgenowskich.
Przemieszczanie się po porcie lotniczym:
• Zarządzający portem lotniczym jest odpowiedzialny za udzielenie pomocy pasażerom niepełnosprawnym oraz osobom o ograniczonej sprawności poruszania się w dotarciu na pokład statku powietrznego. Pomoc ta jest bezpłatna i obejmuje np. dokonanie odprawy biletowo - bagażowej oraz przejście przez kontrolę bezpieczeństwa.
Minimalne usługi oraz zakres pomocy dostępnej na lotnisku określone zostały w Załączniku nr 1 do rozporządzenia 1107/2006.
• Zazwyczaj porty lotnicze są wyraźnie oznakowane oraz ich infrastruktura obejmuje dodatkowe udogodnienia dla pasażerów niepełnosprawnych takie jak np. odpowiednio przystosowane toalety, telefony oraz windy. W poczekalniach przedodlotowych powinny, zaś być miejsca siedzące zarezerwowane specjalnie dla osób z ograniczoną sprawnością poruszania się.
• Tablice lub ekrany informacyjne powinny być zaprojektowane oraz umieszczone w taki sposób, aby osoby słabowidzące oraz poruszające się na wózkach inwalidzkich mogły z nich swobodnie korzystać.
• Niektóre porty lotnicze nie stosują głosowej informacji o lotach. Dlatego też w przypadku problemów z przeczytaniem informacji o połączeniach lotniczych znajdujących się na tablicach lub ekranach informacyjnych, personel portu powinien zapewnić właściwą informację.
• Personel portu lotniczego lub przewoźnika jest zobowiązany do zapewnienia pomocy w zakresie przemieszczania się do toalet przed, w trakcie lub po odbyciu lotu. Jednakże pomoc ta nie obejmuje osobistej asysty w toalecie.
Minimalne usługi oraz zakres pomocy dostępnej na lotnisku określone zostały w Załączniku nr 1 do rozporządzenia 1107/2006.
• Zazwyczaj porty lotnicze są wyraźnie oznakowane oraz ich infrastruktura obejmuje dodatkowe udogodnienia dla pasażerów niepełnosprawnych takie jak np. odpowiednio przystosowane toalety, telefony oraz windy. W poczekalniach przedodlotowych powinny, zaś być miejsca siedzące zarezerwowane specjalnie dla osób z ograniczoną sprawnością poruszania się.
• Tablice lub ekrany informacyjne powinny być zaprojektowane oraz umieszczone w taki sposób, aby osoby słabowidzące oraz poruszające się na wózkach inwalidzkich mogły z nich swobodnie korzystać.
• Niektóre porty lotnicze nie stosują głosowej informacji o lotach. Dlatego też w przypadku problemów z przeczytaniem informacji o połączeniach lotniczych znajdujących się na tablicach lub ekranach informacyjnych, personel portu powinien zapewnić właściwą informację.
• Personel portu lotniczego lub przewoźnika jest zobowiązany do zapewnienia pomocy w zakresie przemieszczania się do toalet przed, w trakcie lub po odbyciu lotu. Jednakże pomoc ta nie obejmuje osobistej asysty w toalecie.
Wejście na pokład:
• Pasażerowie niepełnosprawni oraz osoby z ograniczoną możliwością poruszania się zazwyczaj będą wprowadzone na pokład samolotu jako pierwsze.
• Jeżeli niepełnosprawny pasażer nie jest w stanie samodzielnie wchodzić po schodach, wtedy sposób dostania się na pokład zależeć będzie od sytuacji oraz sprzętu pozostającego w dyspozycji zarządzającego portem. Personel może użyć np. specjalnie przystosowane do tego wózki / krzesła z szelkami zapewniającymi bezpieczeństwo (używanymi często przy mniejszych samolotach), specjalne windy lub wprowadzić przez rękaw.
• Osoba niepełnosprawna, która nie może przejść samodzielnie do swojego miejsca w samolocie, zostanie przetransportowana na wózku inwalidzkim przeznaczonym do tego celu. Może się również zdarzyć, że transport do samolotu odbędzie się niskopodłogowym autobusem.
• Jeżeli niepełnosprawny pasażer nie jest w stanie samodzielnie wchodzić po schodach, wtedy sposób dostania się na pokład zależeć będzie od sytuacji oraz sprzętu pozostającego w dyspozycji zarządzającego portem. Personel może użyć np. specjalnie przystosowane do tego wózki / krzesła z szelkami zapewniającymi bezpieczeństwo (używanymi często przy mniejszych samolotach), specjalne windy lub wprowadzić przez rękaw.
• Osoba niepełnosprawna, która nie może przejść samodzielnie do swojego miejsca w samolocie, zostanie przetransportowana na wózku inwalidzkim przeznaczonym do tego celu. Może się również zdarzyć, że transport do samolotu odbędzie się niskopodłogowym autobusem.
Na pokładzie:
• Przemieszczanie się po pokładzie może być utrudnione ze względu na rozmiary kabiny pasażerskiej.
• Wózki inwalidzkie nie zawsze mogą być umieszczone w kabinie i zazwyczaj są przewożone w lukach przeznaczonych do transportu bagażu rejestrowanego.
• W przypadku używania wózka inwalidzkiego wyposażonego w baterie akumulatorowe należy upewnić się przed podróżą, że są to tzw. „suche baterie”, które są dopuszczone do transportu bez dodatkowych ograniczeń. Dla służb wykonujących kontrole bezpieczeństwa może być użyteczne umieszczenie na wózku informacji w jaki sposób działa oraz z jakich baterii korzysta urządzenie.
• Przewoźnik lotniczy jest zobowiązany do podjęcia wszelkich należytych starań w celu rozdysponowania miejsc siedzących tak, aby sprostać potrzebom osób niepełnosprawnych lub o ograniczonej sprawności ruchowej zgodnie z prośbą i z zastrzeżeniem zachowania wymogów bezpieczeństwa oraz dostępności.
• W przypadku, podróży z osobą towarzyszącą, przewoźnik lotniczy zobowiązany jest do podjęcia wszelkich starań, by zapewnić takiej osobie miejsce obok niepełnosprawnego pasażera.
• Przewoźnicy lotniczy zobowiązani są do przekazywania istotnych informacji o locie wszystkim pasażerom. Jeżeli niepełnosprawny pasażer wymaga osobistego przekazania informacji w odpowiedniej dla niego formie, należy taką informację przekazać załodze.
• Przewoźnik lotniczy powinien zapewnić możliwość zarezerwowania najbardziej dogodnego miejsca, które pozwoli na swobodne przemieszczanie się, będzie posiadało ruchomy podłokietnik lub większą przestrzeń na nogi.
• Pasażerowie mający trudności w poruszaniu się, ze względów bezpieczeństwa nie mogą siedzieć w miejscach, gdzie potencjalnie utrudniony byłby dostęp do sprzętu ratunkowego lub mogłoby dojść do zakłócenia sprawności ewakuacji pasażerów, np. miejsca przy drzwiach ewakuacyjnych.
• W sytuacji, kiedy pasażer z niepełnosprawnością lub o ograniczonej sprawności ruchowej będzie potrzebował więcej niż jednego miejsca w samolocie, zazwyczaj zostanie pobrana dodatkowa opłata, jednakże może zostać zaproponowana specjalna zniżka.
• Przewóz psów przewodników jest dozwolony w kabinie samolotu bez dodatkowych opłat. Warto zauważyć, że ograniczenia stosowane zazwyczaj przez przewoźników odnośnie formy transportu zwierząt (przewóz w klatkach) nie dotyczą psów przewodników. Psy przewodnicy o większych rozmiarach mogą podróżować siedząc na podłodze, podczas gdy mniejsze mogą znajdować się na kolanach swoich właścicieli.
• Wózki inwalidzkie nie zawsze mogą być umieszczone w kabinie i zazwyczaj są przewożone w lukach przeznaczonych do transportu bagażu rejestrowanego.
• W przypadku używania wózka inwalidzkiego wyposażonego w baterie akumulatorowe należy upewnić się przed podróżą, że są to tzw. „suche baterie”, które są dopuszczone do transportu bez dodatkowych ograniczeń. Dla służb wykonujących kontrole bezpieczeństwa może być użyteczne umieszczenie na wózku informacji w jaki sposób działa oraz z jakich baterii korzysta urządzenie.
• Przewoźnik lotniczy jest zobowiązany do podjęcia wszelkich należytych starań w celu rozdysponowania miejsc siedzących tak, aby sprostać potrzebom osób niepełnosprawnych lub o ograniczonej sprawności ruchowej zgodnie z prośbą i z zastrzeżeniem zachowania wymogów bezpieczeństwa oraz dostępności.
• W przypadku, podróży z osobą towarzyszącą, przewoźnik lotniczy zobowiązany jest do podjęcia wszelkich starań, by zapewnić takiej osobie miejsce obok niepełnosprawnego pasażera.
• Przewoźnicy lotniczy zobowiązani są do przekazywania istotnych informacji o locie wszystkim pasażerom. Jeżeli niepełnosprawny pasażer wymaga osobistego przekazania informacji w odpowiedniej dla niego formie, należy taką informację przekazać załodze.
• Przewoźnik lotniczy powinien zapewnić możliwość zarezerwowania najbardziej dogodnego miejsca, które pozwoli na swobodne przemieszczanie się, będzie posiadało ruchomy podłokietnik lub większą przestrzeń na nogi.
• Pasażerowie mający trudności w poruszaniu się, ze względów bezpieczeństwa nie mogą siedzieć w miejscach, gdzie potencjalnie utrudniony byłby dostęp do sprzętu ratunkowego lub mogłoby dojść do zakłócenia sprawności ewakuacji pasażerów, np. miejsca przy drzwiach ewakuacyjnych.
• W sytuacji, kiedy pasażer z niepełnosprawnością lub o ograniczonej sprawności ruchowej będzie potrzebował więcej niż jednego miejsca w samolocie, zazwyczaj zostanie pobrana dodatkowa opłata, jednakże może zostać zaproponowana specjalna zniżka.
• Przewóz psów przewodników jest dozwolony w kabinie samolotu bez dodatkowych opłat. Warto zauważyć, że ograniczenia stosowane zazwyczaj przez przewoźników odnośnie formy transportu zwierząt (przewóz w klatkach) nie dotyczą psów przewodników. Psy przewodnicy o większych rozmiarach mogą podróżować siedząc na podłodze, podczas gdy mniejsze mogą znajdować się na kolanach swoich właścicieli.
Opuszczenie pokładu:
• Pasażerowie wymagający pomocy podczas zejścia z pokładu, zazwyczaj będą ostatnimi, którzy opuszczą kabinę pasażerską. Podyktowane jest to faktem, że poruszanie się oraz świadczenie pomocy w pustej kabinie jest znacznie łatwiejsze.
• W przypadku potrzeby szybszego opuszczenia pokładu np. z uwagi na konieczność stawienia się o czasie na kolejny lot, zalecane jest wcześniejsze poinformowanie o tym przewoźnika.
• Gdy tylko jest to możliwe, należący do osoby niepełnosprawnej sprzęt służący do poruszania się powinien być dostępny zaraz po wylądowaniu. Jeżeli nieszczęśliwie uległ on zniszczeniu lub zagubieniu, zarządzający portem lotniczym jest prawnie zobowiązany do dostarczenia tymczasowego sprzętu zastępczego, przy czym nie musi być on identyczny.
• Personel portu lotniczego jest zobowiązany do udzielenia pomocy w przemieszczeniu się z samolotu do hali bagażowej i odbiorze bagażu wraz z dopełnieniem procedur związanych z przylotem (np. imigracyjnej, celnej) oraz pomocy w uzyskaniu lotów połączeniowych.
• Port lotniczy zobowiązany jest również do pomocy w dostaniu się do wyznaczonych punktów, gdzie istnieje możliwość skorzystania z innych środków transportu, np. taksówek lub autobusów.
• W przypadku potrzeby szybszego opuszczenia pokładu np. z uwagi na konieczność stawienia się o czasie na kolejny lot, zalecane jest wcześniejsze poinformowanie o tym przewoźnika.
• Gdy tylko jest to możliwe, należący do osoby niepełnosprawnej sprzęt służący do poruszania się powinien być dostępny zaraz po wylądowaniu. Jeżeli nieszczęśliwie uległ on zniszczeniu lub zagubieniu, zarządzający portem lotniczym jest prawnie zobowiązany do dostarczenia tymczasowego sprzętu zastępczego, przy czym nie musi być on identyczny.
• Personel portu lotniczego jest zobowiązany do udzielenia pomocy w przemieszczeniu się z samolotu do hali bagażowej i odbiorze bagażu wraz z dopełnieniem procedur związanych z przylotem (np. imigracyjnej, celnej) oraz pomocy w uzyskaniu lotów połączeniowych.
• Port lotniczy zobowiązany jest również do pomocy w dostaniu się do wyznaczonych punktów, gdzie istnieje możliwość skorzystania z innych środków transportu, np. taksówek lub autobusów.
W przypadku braku usatysfakcjonowania poziomem otrzymanej pomocy, można złożyć skargę do portu lotniczego lub przewoźnika. W sytuacji, gdy odpowiedź na zażalenie również nie będzie satysfakcjonująca lub zostało naruszone prawo, możliwe jest złożenie skargi do działającej w imieniu Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego – Komisji Ochrony Praw Pasażera KOPP.
Polecamy lakturę:
MF: turnusy rehabilitacyjne bez VAT
http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/82245
Dokument od lekarza specjalisty potwierdzi ulgę rehabilitacyjną
http://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/486323,dokument_od_lekarza_specjalisty_potwierdzi_ulge_rehabilitacyjna.html
